Nhan Dan

Van hoa - Khoa hoc - Xa hoi

Thêi sù

§êi sèng chÝnh trÞ

Kinh tÕ - X· héi


   
LÞch sö ViÖt Nam

Nh÷ng ho¹t ®éng cña

nhµ c¸ch m¹ng NguyÔn ¸i Quèc

Thêi kú tr­íc vµ trong chiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt

Nh÷ng ho¹t ®éng yªu n­íc ®Çu tiªn tr­íc khi xuÊt d­¬ng

   Phong trµo yªu n­íc c¸ch m¹ng cña nh©n d©n ta håi ®Çu thÕ kû 20 ®· l«i cuèn nhiÒu tÇng líp tham gia, lµm cho thùc d©n Ph¸p hèt ho¶ng lo sî vµ ®iªn cuång ®èi phã. Nh­ng do thiÕu mét ®­êng lèi ®óng ®¾n, mét tæ chøc chÆt chÏ nªn cuèi cïng ®· thÊt b¹i. T×nh tr¹ng khñng ho¶ng vÒ l·nh ®¹o ®ßi hái ph¶i gi¶i quyÕt gÊp ®Ó ®­a c¸ch m¹ng tiÕn lªn. Ng­êi thanh niªn NguyÔn TÊt Thµnh (sau nµy lµ NguyÔn ¸i Quèc) ®· b¾t ®Çu cuéc ®êi ho¹t ®éng yªu n­íc c¸ch m¹ng ®óng vµo lóc nµy.

   NguyÔn ¸i Quèc sinh ngµy 19-5-1890 trong mét gia ®×nh nhµ nho yªu n­íc, nguån gèc n«ng d©n. Quª h­¬ng Ng­êi ë x· Kim Liªn, huyÖn Nam §µn, tØnh NghÖ An, mét ®Þa ph­¬ng giµu truyÒn thèng ®Êu tranh chèng ngo¹i x©m qua c¸c thêi kú lÞch sö. Ng­êi lín lªn gi÷a lóc n­íc nhµ bÞ mÊt vµo tay thùc d©n Ph¸p, thÊy râ cuéc sèng khæ nhôc cña nh©n d©n ngay t¹i quª h­¬ng. V× vËy, Ng­êi sím cã chÝ ®uæi thùc d©n Ph¸p gi¶i phãng ®ång bµo. Ng­êi ®· tham gia c«ng t¸c bÝ mËt lµm liªn l¹c cho mét sè nhµ nho yªu n­íc lóc bÊy giê.

   Cuèi n¨m 1904, NguyÔn ¸i Quèc theo cha vµo HuÕ (N¨m 1895, Ng­êi ®· theo cha mÑ vµ anh vµo sèng vµ  häc ë HuÕ. Sau khi mÑ mÊt, c¶ gia ®×nh trë vÒ quª, ®Õn cuèi n¨m 1904 míi trë l¹i HuÕ). Trong thêi gian häc t¹i tr­êng Quèc häc, lµm quen víi v¨n minh Ph¸p, Ng­êi ®· muèn t×m xem nh÷ng g× Èn n¸u sau c¸c tõ tù do, b×nh ®¼ng, b¸c ¸i do c¸ch m¹ng Ph¸p ®Ò ra.

   C¸c phong trµo yªu n­íc cña nh©n d©n ta trong nh÷ng n¨m cuèi thÕ kû 19 ®Çu thÕ kû 20 ®Òu nèi tiÕp nhau bÞ thÊt b¹i tr­íc sù ®µn ¸p d· man cña kÎ thï lµm cho Ng­êi suy nghÜ rÊt nhiÒu.

   Tuy kh©m phôc Phan §×nh Phïng, Hoµng Hoa Th¸m, Phan Béi Ch©u, Phan Chu Trinh, nh­ng kh«ng t¸n thµnh ®­êng lèi ho¹t ®éng cña c¸c cô, Ng­êi quyÕt ®Þnh t×m ®­êng ®i cña m×nh.

   Sau khi tham gia cuéc biÓu t×nh chèng thuÕ cña n«ng d©n Thõa Thiªn - HuÕ (1908), Ng­êi ®· bÝ mËt lªn ®­êng vµo Nam. Trªn ®­êng ®i, Ng­êi t¹m dõng ch©n d¹y häc t¹i tr­êng Dôc Thanh (Phan ThiÕt), mét tr­êng tù do cña mét sè nhµ nho yªu n­íc lËp ra. Sau ®ã, Ng­êi vµo Sµi Gßn víi ý ®Þnh t×m c¬ héi sang c¸c n­íc ¢u T©y, xem hä lµm thÕ nµo mµ trë nªn hïng c­êng, råi sÏ "trë vÒ n­íc, ®i vµo quÇn chóng, thøc tØnh tæ chøc, ®oµn kÕt, huÊn luyÖn, råi ®­a hä ra ®Êu tranh giµnh tù do, ®éc lËp".

NguyÔn ¸i Quèc t×m ®­êng cøu n­íc míi

   Gi÷a n¨m 1911, t¹i c¶ng Nhµ Rång (Sµi Gßn), NguyÔn ¸i Quèc xuèng lµm phô bÕp cho mét tµu bu«n Ph¸p ®Ó cã c¬ héi ®i n­íc ngoµi.

   Cuéc hµnh tr×nh cña Ng­êi kÐo dµi gÇn 6 n¨m. §Çu tiªn Ng­êi ®Õn c¶ng Marseille (Ph¸p) th¸ng 7-1911, sau ®ã qua nhiÒu n­íc ch©u Phi, ch©u Mü, ch©u ¢u, cuèi cïng trë l¹i Ph¸p ®Çu th¸ng 12-1917, lóc nµy ChiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt ®ang b­íc vµo giai ®o¹n ¸c liÖt nhÊt. Mäi n¬i, Ng­êi ®Òu lao ®éng ch©n tay ®Ó sèng, lµm nhiÒu nghÒ nh­ båi bµn, nÊu bÕp, lµm v­ên, quÐt tuyÕt, ®èt lß... trùc tiÕp häc tËp vµ rÌn luyÖn trong quÇn chóng lao ®éng vµ giai cÊp c«ng nh©n. ë Anh, Ng­êi tham gia C«ng ®oµn lao ®éng h¶i ngo¹i. T¹i Mü, Ng­êi lµm thuª, dù mÝt-tinh cña ng­êi da ®en ë phè Harlem. Trë vÒ Ph¸p, Ng­êi h¨ng h¸i ho¹t ®éng trong phong trµo yªu n­íc cña ViÖt kiÒu vµ phong trµo ®Êu tranh cña giai cÊp c«ng nh©n Ph¸p. C¸c phong trµo nµy ®ang ph¸t triÓn m¹nh d­íi ¶nh h­ëng cña C¸ch m¹ng Th¸ng M­êi Nga. Ng­êi lËp Héi nh÷ng ng­êi ViÖt Nam yªu n­íc ®Ó tuyªn truyÒn vµ gi¸c ngé ViÖt kiÒu. Ng­êi kÕt b¹n víi nhiÒu nhµ ho¹t ®éng chÝnh trÞ, x· héi vµ v¨n hãa cã uy tÝn cña n­íc Ph¸p. Ng­êi viÕt b¸o, truyÒn ®¬n tè c¸o téi ¸c thùc d©n Ph¸p ë c¸c n­íc thuéc ®Þa, tranh thñ mäi diÔn ®µn, nh÷ng buæi héi häp, mÝt-tinh, sinh ho¹t c©u l¹c bé ®Ó tuyªn truyÒn cho c¸ch m¹ng ViÖt Nam vµ c¸c n­íc §«ng D­¬ng. Ng­êi ®· nhanh chãng trë thµnh ng­êi l·nh ®¹o phong trµo ViÖt kiÒu vµ lµ mét trong nh÷ng ng­êi l·nh ®¹o phong trµo c¸c d©n téc thuéc ®Þa cña ®Õ quèc Ph¸p ngay trªn ®Êt Ph¸p. Cuèi n¨m 1918, Ng­êi gia nhËp §¶ng X· héi Ph¸p, chÝnh ®¶ng lín nhÊt vµ duy nhÊt lóc bÊy giê bªnh vùc quyÒn lîi cña giai cÊp c«ng nh©n.

   Nh÷ng ho¹t ®éng cña Ng­êi tuy míi b­íc ®Çu, nh­ng rÊt ®óng h­íng lµ nh÷ng ®ãng gãp tÝch cùc cña giai cÊp c«ng nh©n vµ  nh©n d©n lao ®éng ViÖt Nam vµo phong trµo c«ng nh©n Ph¸p vµ quèc tÕ. §ã lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt vµ ®Çy ®ñ ®Ó ngay sau ChiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt, c¸ch m¹ng ViÖt Nam b¾t gÆp ch©n lý cøu n­íc cña thêi ®¹i: chñ nghÜa M¸c - Lª-nin.

Thêi kú 1919 - 1925

Ho¹t ®éng cña NguyÔn ¸i Quèc sau ChiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt t¹i Ph¸p

   Tõ gi· n­íc nhµ tõ n¨m 1911 ®Ó ®i t×m ®­êng cøu n­íc, sau khi ®· qua nhiÒu n¬i ë T©y ¢u, ch©u Phi vµ ch©u Mü... NguyÔn TÊt Thµnh trë l¹i Paris (Ph¸p). Ng­êi lµm nhiÒu nghÒ ®Ó kiÕm sèng. Ng­êi liªn hÖ víi nh÷ng ng­êi ViÖt Nam yªu n­íc ®ang ë Ph¸p nh­ Phan Chu Trinh, Phan V¨n Tr­êng... Ng­êi tham gia Héi nh÷ng ng­êi ViÖt Nam yªu n­íc t¹i Ph¸p vµ trë thµnh ng­êi l·nh ®¹o chñ yÕu cña héi nµy. Ng­êi cßn liªn hÖ víi nhiÒu giíi trong x· héi Ph¸p, nhÊt lµ víi c«ng nh©n.

   N¨m 1919, c¸c n­íc ®Õ quèc th¾ng trËn trong ChiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt häp ë Versaille (gÇn Paris) ®Ó ph©n chia quyÒn lîi. Thay mÆt Héi nh÷ng ng­êi ViÖt Nam yªu n­íc, Ng­êi göi tíi héi nghÞ b¶n yªu s¸ch, ký tªn NguyÔn ¸i Quèc. B¶n yªu s¸ch ®ßi chÝnh phñ Ph¸p ban bè c¸c quyÒn tù do, d©n chñ cho nh©n d©n ViÖt Nam. Tõ ®ã ba tiÕng NguyÔn ¸i Quèc thay cho NguyÔn TÊt Thµnh, ®i vµo lÞch sö nh­ lµ biÓu t­îng vÒ tinh thÇn yªu n­íc cña nh©n d©n ta, ®ång thêi còng thu hót sù chó ý theo dâi, ®èi phã cña ®Õ quèc Ph¸p.

   Còng vµo thêi gian nµy, th¾ng lîi cña C¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa Th¸ng M­êi Nga vang déi ®Õn n­íc Ph¸p. Nhê ®­îc ®äc nh÷ng bµi viÕt cña Lª-nin, nh÷ng s¸ch b¸o nãi vÒ C¸ch m¹ng Th¸ng M­êi vµ dù nh÷ng cuéc tranh luËn vÒ phong trµo c¸ch m¹ng thÕ giíi, Ng­êi ph¸t hiÖn ®­îc r»ng chØ cã chñ nghÜa x· héi, chØ cã h­íng theo con ®­êng c¸ch m¹ng do M¸c - Lª-nin v¹ch ra míi gi¶i phãng ®­îc d©n téc ViÖt Nam. Tõ ®ã, Ng­êi cµng chñ ®éng tham gia phong trµo c«ng nh©n Ph¸p vµ ®Õn cuèi n¨m 1920, cïng víi nh÷ng chiÕn sÜ c¸ch m¹ng ch©n chÝnh ng­êi Ph¸p, Ng­êi t¸n thµnh chñ tr­¬ng lËp §¶ng Céng s¶n Ph¸p.

   N¨m 1921, víi sù gióp ®ì cña §¶ng Céng s¶n Ph¸p, NguyÔn ¸i Quèc cïng víi nh÷ng ng­êi yªu n­íc cña c¸c thuéc ®Þa Ph¸p ®ang sèng vµ ho¹t ®éng ë Ph¸p, thµnh lËp Héi liªn hiÖp c¸c d©n téc thuéc ®Þa. Ng­êi võa lµ ñy viªn th­êng trùc Ban chÊp hµnh Trung ­¬ng Héi, võa lµ ng­êi ch¨m lo vÒ mäi mÆt cho tê b¸o "Ng­êi cïng khæ", c¬ quan ng«n luËn cña Héi.

   Ng­êi th­êng xuyªn viÕt bµi cho b¸o "Ng­êi cïng khæ" vµ nhiÒu tê b¸o tiÕn bé kh¸c, tè c¸o téi ¸c cña thùc d©n ë c¸c thuéc ®Þa. Ng­êi cßn ph¸t biÓu ë c¸c cuéc héi häp, mÝt-tinh nh»m tranh thñ sù th«ng c¶m, sù ®ång t×nh vµ ñng hé cña nh©n d©n Ph¸p ®èi víi phong trµo ®Êu tranh ë thuéc ®Þa.

NguyÔn ¸i Quèc ë Liªn X« vµ lµm viÖc trong Quèc tÕ céng s¶n

  Gi÷a n¨m 1923, NguyÔn ¸i Quèc rêi Ph¸p ®i Liªn X«. Ng­êi dù héi nghÞ Quèc tÕ n«ng d©n häp t¹i Moscow tõ ngµy 1 ®Õn 15-10-1923 vµ ®­îc bÇu vµo Ban chÊp hµnh Quèc tÕ n«ng d©n.

   Sau ®ã, Ng­êi lµm viÖc ë Quèc tÕ céng s¶n, Ng­êi viÕt bµi cho b¸o Sù thËt cña §¶ng Céng s¶n Liªn X«, cho t¹p chÝ "Th­ tÝn quèc tÕ" cña Quèc tÕ céng s¶n, tr×nh bµy nh÷ng ý kiÕn cña m×nh vÒ c¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n téc ë c¸c thuéc ®Þa.

   Tõ ngµy 17-6 ®Õn 18-7-1924, Quèc tÕ céng s¶n häp §¹i héi lÇn thø n¨m, NguyÔn ¸i Quèc tham dù ®¹i héi víi t­ c¸ch lµ ®¹i biÓu cña §¶ng Céng s¶n Ph¸p. T¹i §¹i héi, Ng­êi tr×nh bµy tham luËn nãi râ tÇm quan träng cña c¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n téc, mèi quan hÖ kh¨ng khÝt gi÷a phong trµo Êy víi  phong trµo c¸ch m¹ng cña giai cÊp v« s¶n ë c¸c n­íc ®i x©m chiÕm thuéc ®Þa. Ng­êi kªu gäi sù gióp ®ì cña  giai cÊp v« s¶n vµ c¸c §¶ng Céng s¶n ë chÝnh quèc ®èi víi  phong trµo gi¶i phãng d©n téc, ®Ò ra nhiÒu biÖn ph¸p nh»m h­íng phong trµo gi¶i phãng d©n téc ë c¸c thuéc ®Þa trë thµnh mét bé phËn cña phong trµo c¸ch m¹ng thÕ giíi.

   Sau ®¹i héi lÇn thø n¨m cña Quèc tÕ céng s¶n, NguyÔn ¸i Quèc tham dù ®¹i héi Quèc tÕ thanh niªn céng s¶n. §¹i héi Quèc tÕ phô n÷ céng s¶n, §¹i héi Quèc tÕ c«ng ®oµn...

   Trong thêi gian ë Liªn X«, NguyÔn ¸i Quèc dµnh nhiÒu c«ng søc nghiªn cøu nh÷ng t¸c phÈm cña Lª-nin, t×m hiÓu nh÷ng thµnh tùu vµ bµi häc kinh nghiÖm trong buæi ®Çu x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë ®Êt n­íc X«-viÕt.

T¸c dông cña nh÷ng ho¹t ®éng nãi trªn ®èi víi phong trµo gi¶i phãng d©n téc ë ViÖt Nam

   Tõ ng­êi yªu n­íc ch©n chÝnh, tr¶i qua nhiÒu n¨m ho¹t ®éng ë n­íc ngoµi, NguyÔn ¸i Quèc ®· trë thµnh mét chiÕn sÜ céng s¶n. B»ng sù biÕn chuyÓn cña b¶n th©n, NguyÔn ¸i Quèc ®· chØ ra cho nh©n d©n ViÖt Nam con ®­êng ®Ó tù gi¶i phãng khái ¸ch ¸p bøc cña ®Õ quèc vµ phong kiÕn: ®ã lµ, kÕt hîp chñ nghÜa yªu n­íc víi  chñ nghÜa x· héi, víi chñ nghÜa quèc tÕ v« s¶n. Trªn b¸o chÝ vµ qua nh÷ng diÔn ®µn quèc tÕ, Ng­êi b­íc ®Çu truyÒn b¸ lý luËn c¸ch m¹ng  míi vÒ trong n­íc gi¸c ngé nh÷ng ng­êi quan t©m ®Õn vËn mÖnh cña Tæ quèc, nhÊt lµ trong thanh niªn, trÝ thøc, häc sinh... §ång thêi, Ng­êi còng b­íc ®Çu x©y dùng mèi liªn hÖ, t×nh ®oµn kÕt quèc tÕ gi÷a phong trµo c¸ch m¹ng ViÖt Nam víi phong trµo c¸ch m¹ng Ph¸p, Phong trµo gi¶i phãng d©n téc ë c¸c thuéc ®Þa, phong trµo c¸ch m¹ng thÕ giíi.

(Gi¸o tr×nh LÞch sö ViÖt Nam)


Thêi sù  §êi sèng chÝnh trÞ  Kinh tÕ - X· héi  V¨n hãa - Khoa häc - Gi¸o dôc
§Çu trang