LÞch sö ViÖt Nam §inh Tiªn Hoµng dÑp lo¹n 12 sø qu©n, Sau khi ®¸nh b¹i qu©n x©m lîc Nam H¸n (938), Ng« QuyÒn b¾t tay vµo c«ng cuéc x©y dùng chÝnh quyÒn ®éc lËp, tù chñ. N¨m 939, Ng« QuyÒn xng V¬ng, b·i bá chÕ ®é tiÕt ®é sø, x©y dùng cung ®iÖn, triÒu ®×nh, ®Æt c¸c chøc quan vµ nghi lÔ theo chÕ ®é qu©n chñ, ®ãng ®« ë Cæ Loa. BÊy giê, chÝnh quyÒn trung ¬ng cña Ng« QuyÒn cha ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó kiÓm so¸t, qu¶n lý chÆt chÏ c¸c ®Þa ph¬ng. Lîi dông t×nh h×nh ®ã, c¸c thÕ lùc phong kiÕn ë c¸c ®Þa ph¬ng xa ra søc x©y dùng uy quyÒn cña chóng, chuÈn bÞ c¸t cø, kh«ng thÇn phôc chÝnh quyÒn trung ¬ng. N¨m 944, Ng« QuyÒn mÊt, em vî lµ D¬ng Tam Kha cíp ng«i, tù lËp lµm vua, xng lµ B×nh V¬ng. Con trëng cña Ng« QuyÒn lµ Ng« X¬ng NgËp bá ch¹y khái kinh thµnh. N¨m 950, Ng« X¬ng V¨n (em X¬ng NgËp) ®em qu©n b¾t D¬ng Tam Kha, vµ cho ®ãn X¬ng NgËp vÒ cïng trÞ níc. Ng« X¬ng V¨n tù xng lµ Nam tÊn v¬ng, Ng« X¬ng NgËp xng lµ Thiªn s¸ch v¬ng. Nhng, chÝnh quyÒn trung ¬ng lóc nµy ®· suy yÕu, t×nh h×nh trong níc rèi lo¹n, thæ hµo, chóa ®Êt næi lªn ë nhiÒu n¬i dÉn ®Õn tranh chÊp, th«n tÝnh lÉn nhau g©y nªn t×nh tr¹ng mµ sö cò gäi lµ lo¹n 12 sø qu©n, v× bÊy giê næi lªn c¸t cø ë nhiÒu n¬i, nhng cã 12 thÕ lùc c¸t cø lín: 1. KiÒu C«ng H·n chiÕm gi÷ Phong Ch©u (Phó Thä), tù xng lµ KiÒu Tam ChÕ. 2. NguyÔn Khoan chiÕm gi÷ B¹ch H¹c (Phó Thä), tù xng lµ NguyÔn Th¸i B×nh. 3. Ng« NhËt Kh¸nh chiÕm gi÷ §êng L©m (Hµ T©y), tù xng lµ Ng« L·m C«ng. 4. §ç C¶nh Th¹c chiÕm gi÷ B¶o §µ, Thanh Oai (Hµ T©y). 5. Ng« X¬ng XÝ chiÕm gi÷ B×nh KiÒu (Thanh Hãa). 6. Lý Khuª chiÕm gi÷ Siªu Lo¹i (B¾c Ninh), tù xng lµ Lý L¨ng C«ng. 7. NguyÔn Thñ TiÖp chiÕm gi÷ Tiªn Du (B¾c Ninh), tù xng lµ NguyÔn LÖnh C«ng. 8. NguyÔn Siªu chiÕm gi÷ T©y Phï LiÖt (Hµ Néi), tù xng lµ NguyÔn H÷u C«ng. 9. L÷ §êng chiÕm gi÷ TÕ Giang (Hng Yªn), tù xng lµ L÷ T¸ C«ng. 10. KiÒu ThuËn chiÕm gi÷ CÊm Khª (Hµ T©y), tù xng KiÒu LÖnh C«ng. 11. Ph¹m B¹ch Hæ chiÕm gi÷ §»ng Ch©u (Hng Yªn), tù xng lµ Ph¹m Phßng ¸t. 12. TrÇn L·m chiÕm gi÷ Bè H¶i KhÈu (Vò Tiªn, Th¸i B×nh), tù xng lµ TrÇn Minh C«ng. VÒ sau «ng phèi hîp víi lùc lîng cña §inh Bé LÜnh. Cuéc chiÕn tranh th«n tÝnh lÉn nhau gi÷a c¸c thÕ lùc c¸t cø ®· g©y hËu qu¶ tai h¹i. NÒn ®éc lËp thèng nhÊt ®Êt níc bÞ ®e däa. Tríc t×nh h×nh hçn lo¹n cña ®Êt níc, §inh Bé LÜnh lµ mét ngêi chØ huy qu©n sù giái; cã tµi n¨ng, l¹i ®îc c¸c tíng §inh §iÒn, NguyÔn BÆc, Lª Hoµn vµ nh©n d©n c¸c n¬i ñng hé ®· lÇn lît ®¸nh b¹i 12 sø qu©n, thèng nhÊt l¹i ®Êt níc trªn mét c¬ së v÷ng ch¾c h¬n vµ thuÇn nhÊt h¬n. N¨m 968, c«ng cuéc thèng nhÊt ®Êt níc hoµn thµnh. §inh Bé LÜnh tù xng lµ Hoµng §Õ, ®ãng ®« ë Hoa L (Ninh B×nh), x©y dùng cung ®iÖn, lËp nªn nhµ §inh. ¤ng bá viÖc dïng niªn hiÖu cña hoµng ®Õ Trung Hoa, tù ®Æt niªn hiÖu lµ Th¸i B×nh, ®Æt quèc hiÖu lµ §¹i Cå ViÖt. Th¾ng lîi cña §inh Bé LÜnh cµng cñng cè thªm nÒn ®éc lËp thèng nhÊt cña ®Êt níc §¹i Cå ViÖt. * T liÖu tham kh¶o: §¹i ViÖt sö ký toµn th - Kû nhµ §inh (trÝch) |
Thêi sù
§êi sèng chÝnh trÞ
Kinh tÕ - X· héi
V¨n hãa - Khoa häc - Gi¸o dôc
§Çu trang