LÞch sö ViÖt Nam Cuéc kh¸ng chiÕn chèng TriÖu TriÖu §µ c¸t cø, thµnh lËp níc Nam ViÖt N¨m 210 tr.CN, TÇn Thñy Hoµng chÕt, con lµ TrÇn NhÞ ThÕ lªn thay, ®Õ chÕ TÇn suy yÕu dÇn. Nh÷ng quËn míi lËp ®îc ë phÝa nam Trung Quèc, trªn thùc tÕ, tho¸t dÇn khái sù kiÓm so¸t cña chÝnh quyÒn nhµ TÇn. Lîi dông c¬ héi ®ã, Nh©m Ngao vµ TriÖu §µ chiÕm Nam H¶i, x©y dùng mét v¬ng quèc riªng, chèng l¹i nhµ TÇn. Nh©m Ngao chÕt, TriÖu §µ thay thÕ ®· thùc hiÖn mu ®å c¸t cø. TriÖu §µ ngêi H¸n, quª ë Hµ B¾c - Trung Quèc. Sau khi Nh©m Ngao chÕt, TriÖu §µ lµm chñ Nam H¶i, diÖt c¸c quan l¹i cña nhµ TÇn ®Ó thay b»ng nh÷ng ngêi th©n cËn. N¨m 206 tr.CN, nhµ TÇn diÖt vong, TriÖu §µ liÒn tiÕn qu©n ®¸nh chiÕm c¸c quËn QuÕ L©m, Tîng QuËn(1) thµnh lËp níc Nam ViÖt, tù xng lµ Nam ViÖt Vò V¬ng, ®ãng ®« ë Phiªn Ngung. Tõ ®ã, níc Nam ViÖt cña nhµ TriÖu chÝnh thøc ra ®êi. Níc Nam ViÖt cña TriÖu §µ thùc chÊt lµ nhµ níc c¸t cø cña mét tËp ®oµn tíng lÜnh, quan l¹i H¸n téc kh«ng ph¶i lµ nhµ níc cña ngêi ViÖt. Níc Nam ViÖt cña nhµ TriÖu gåm cã 3 quËn: Nam H¶i, QuÕ L©m, Tîng QuËn, n»m ë phÝa b¾c tiÕp gi¸p víi níc ¢u L¹c. Nam ViÖt lµ mét níc m¹nh, cã ®Êt ®ai réng lín (bao gåm vïng Qu¶ng §«ng, Qu¶ng T©y - mét phÇn Quý Ch©u ë phÝa nam Trung Quèc), kinh tÕ trï phó, giao th«ng thuËn lîi, l¹i n»m s¸t víi níc ¢u L¹c vÒ phÝa b¾c nªn cã ®iÒu kiÖn x©m lîc ¢u L¹c. Cuéc x©m lîc cña nhµ TriÖu - Trong thêi Cao HËu, qu©n nhµ H¸n ®· tÊn c«ng níc Nam ViÖt cña TriÖu §µ vµo n¨m 181 tr.CN, nhng thÊt b¹i. N¨m 180 tr.CN. Cao HËu chÕt, nhµ H¸n ph¶i b·i binh. Tõ ®ã, mÆt b¾c ®îc yªn æn, TriÖu §µ cã ®iÒu kiÖn ®Ó tiÕn hµnh x©m lîc ¢u L¹c. Qu©n TriÖu ®· nhiÒu lÇn tiÕn qu©n x©m lîc ¢u L¹c; cã lÇn ®· tiÕn xuèng x©m ph¹m vïng Tiªn Du (B¾c Ninh), Vò Ninh (QuÕ Vâ, B¾c Ninh), s«ng B×nh Giang (s«ng §uèng). NhiÒu trËn chiÕn ®Êu lín, ¸c liÖt ®· diÔn ra ë vïng Tiªn Du vµ vïng phô cËn Cæ Loa. Nhng bÊy giê, ¢u L¹c lµ mét quèc gia hïng m¹nh, cã cung tªn cïng nhiÒu vò khÝ lîi h¹i, cã thµnh Cæ Loa kiªn cè, díi sù l·nh ®¹o cña An D¬ng V¬ng vµ c¸c tíng, néi bé ®oµn kÕt, nh©n d©n ñng hé vµ quyÕt t©m chiÕn ®Êu ®· ®¸nh b¹i qu©n TriÖu, b¶o vÖ ®îc quèc gia ®éc lËp, tù chñ. Theo sö cò vµ theo truyÒn thuyÕt th× sau ®ã, mét mÆt TriÖu §µ gi¶ng hßa vµ dïng cña c¶i mua chuéc quý téc ¢u L¹c, mÆt kh¸c cho con trai lµ Träng Thñy sang lµm rÓ ¢u L¹c. NhiÒu ngêi ®· can ng¨n vua ®õng g¶ Mþ Ch©u cho Träng Thñy. Tíng Cao Lç ®· nãi víi vua: "Nã mîn cí cÇu hßa vµ cÇu h«n ®Ó cíp níc ta ®ã th«i". Song An D¬ng V¬ng kh«ng nghe, l¹i cßn b¹c ®·i, ®uæi Cao Lç. Träng Thñy võa ë rÓ võa dß la phÐp chÕ ná cña ngêi ¢u L¹c cïng víi sù bè trÝ phßng ngù cña thµnh Cæ Loa. Sau ®ã, mîn cí vÒ níc th¨m cha, Träng Thñy ®· nãi cho TriÖu §µ biÕt hÕt t×nh h×nh ¢u L¹c. TriÖu §µ lËp tøc cho chÕ ná, råi bÊt ngê ®em qu©n ®¸nh th¼ng vµo thµnh Cæ Loa. Kh«ng gi÷ ®îc thµnh, An D¬ng V¬ng cïng con g¸i (Mþ Ch©u) phi ngùa ch¹y vÒ phÝa nam. §Õn bê biÓn, cïng ®êng, vua chÐm Mþ Ch©u vµ nh¶y xuèng biÓn (ChuyÖn Rïa Vµng). N¨m 179 tr.CN ¢u L¹c r¬i vµo ¸ch ®« hé cña nhµ TriÖu; më ®Çu mét thêi kú ®en tèi, ®Çy ®au th¬ng vµ uÊt hËn trong lÞch sö níc ta, thêng ®îc gäi lµ thêi B¾c thuéc vµ chèng B¾c thuéc, kÐo dµi tõ n¨m 179 tr.CN ®Õn n¨m 905, víi cuéc khëi nghÜa th¾ng lîi cña Khóc Thõa Dô, lËt ®æ nÒn ®« hé cña ®Õ chÕ §êng, giµnh l¹i quyÒn ®éc lËp, tù chñ cña nh©n d©n ta, thêi B¾c thuéc míi chÊm døt hoµn toµn. (1) Tîng quËn kh«ng ph¶i lµ quËn NhËt Nam ë phÝa nam níc ¢u L¹c, mµ ë phÝa nam Trung Quèc. |
Thêi sù
§êi sèng chÝnh trÞ
Kinh tÕ - X· héi
V¨n hãa - Khoa häc - Gi¸o dôc
§Çu trang