LÞch sö ViÖt Nam Ba lÇn chiÕn th¾ng Cuéc kh¸ng chiÕn lÇn thø nhÊt chèng qu©n x©m lîc M«ng Cæ (1258) ¢m mu x©m lîc cña M«ng Cæ vµ chñ tr¬ng cña nhµ trÇn Vµo gi÷a thÕ kû 13, cuéc sèng cña nh©n d©n ta ®ang ®i vµo thÕ æn ®Þnh. N¹n ®ãi kÐm kh«ng cßn ®e däa . C¸c lµng xãm ®îc tæ chøc l¹i cã quy cñ h¬n. Võa lóc ®ã th× tin tøc vÒ qu©n x©m lîc M«ng Cæ tõ phÝa b¾c lan tíi. C¸c bé l¹c du môc M«ng Cæ sèng ë vïng th¶o nguyªn B¾c ¸, dÇn dÇn ph©n hãa thµnh giai cÊp vµ tiÕn hµnh chiÕn tranh x©m chiÕm lÉn nhau. §Çu thÕ kû 13, nhµ níc phong kiÕn M«ng Cæ thµnh lËp. Vua M«ng Cæ ®em qu©n liªn tiÕp x©m lîc vµ thèng trÞ nhiÒu níc ë ch©u ¸ vµ ch©u ¢u, dùng nªn mét ®Õ quèc réng lín kÐo dµi tõ Th¸i B×nh D¬ng ®Õn bê BiÓn §en. Vã ngùa x©m lîc cña qu©n M«ng Cæ ®i ®Õn ®©u th× thµnh lòy tan hoang, nhµ cöa ®æ n¸t, nh©n d©n chÕt chãc hoÆc bÞ b¾t lµm n« lÖ. NÒn ®éc lËp cña c¸c d©n téc kh¸c bÞ ®e däa nghiªm träng. NhËn xÐt vÒ søc m¹nh chiÕn ®Êu cña qu©n M«ng Cæ, mét nhµ sö häc thêi Tèng (thÕ kû 13) viÕt: Ngêi Th¸t (chØ qu©n M«ng Cæ) lín lªn trªn yªn ngùa, tù luyÖn tËp chiÕn ®Êu, tõ mïa xu©n ®Õn mïa ®«ng, ngµy ngµy s¨n b¾n, ®ã lµ c¸ch sèng cña hä. Mét ngêi kh¸c nhËn xÐt thªm: VÒ ®¸nh trËn, hä lîi ë d· chiÕn, kh«ng thÊy lîi th× kh«ng tiÕn qu©n... Tr¨m qu©n kþ quay vßng, cã thÓ bäc ®îc v¹n ngêi. Ngh×n qu©n kþ t¶n ra cã thÓ dµi ®Õn tr¨m dÆm, kÎ ®Þch chia ra th× hä chia ra, kÎ ®Þch hîp l¹i th× hä còng hîp l¹i cho nªn kþ ®éi lµ thÕ m¹nh cña hä, hoÆc xa hoÆc gÇn hoÆc nhiÒu hoÆc Ýt hoÆc hîp l¹i hoÆc t¶n ra hoÆc Èn hoÆc hiÖn, ®Õn th× nh trªn trêi xuèng, ®i th× nhanh nh chíp giËt... Hä mµ th¾ng th× ®uæi theo ®Þch chÐm giÕt, kh«ng ®Ó trèn tho¸t; hä mµ thua th× ch¹y rÊt nhanh, ®uæi theo kh«ng kÞp. N¨m 1257, vua M«ng Cæ quyÕt ®Þnh më cuéc tiÕn c«ng quy m« lín vµo níc Nam Tèng (ë Nam Trung Quèc). Mét c¸nh qu©n do tíng Ngét L¬ng Hîp Thai chØ huy ®îc lÖnh phèi hîp víi qu©n V©n Nam ®¸nh vµo §¹i ViÖt råi tõ ®ã ®¸nh thèc lªn mÆt nam cña níc Tèng. §Ó thùc hiÖn nhanh chãng kÕ ho¹ch tÊn c«ng cña m×nh, Ngét L¬ng Hîp Thai sai sø sang ®ßi nhµ TrÇn ®Çu hµng. Tríc th¸i ®é ngang ngîc cña kÎ x©m lîc, vua t«i nhµ TrÇn b¾t trãi sø gi¶, tèng vµo nhµ giam. Mïa ®«ng n¨m ®ã, nh©n d©n c¶ níc ®îc lÖnh gÊp rót chuÈn bÞ kh¸ng chiÕn. Mét khÝ thÕ chèng giÆc gi÷ níc bïng lªn rÇm ré kh¾p n¬i, tõ miÒn nói ®Õn vïng biÓn. VÞ tíng trÎ TrÇn Quèc TuÊn ®îc cö chØ huy c¸c ®¹o qu©n lªn phßng thñ biªn giíi. C¸c ®éi d©n binh ®îc thµnh lËp, ngµy ®ªm luyÖn tËp vâ nghÖ, s½n sµng cïng qu©n ®éi cña triÒu ®×nh chèng giÆc, gi÷ lµng gi÷ níc. §¸nh b¹i qu©n x©m lîc Chê m·i kh«ng thÊy c¸c sø gi¶ trë vÒ, qu©n M«ng Cæ quyÕt ®Þnh dïng qu©n sù x©m chiÕm níc ta. §Çu n¨m 1258, ba v¹n qu©n do Ngét L¬ng Hîp Thai chØ huy ®· trµn vµo níc ta, theo ®êng s«ng Thao. Sau khi ®¸nh b¹i c¸c ®¹o qu©n cña ta ë biªn giíi, ®¹o qu©n M«ng Cæ tiÕn xuèng vïng B×nh LÖ Nguyªn (thuéc huyÖn Tam §¶o - VÜnh Phóc). Mét trËn ®¸nh quyÕt liÖt diÔn ra. Qu©n ta do vua TrÇn Th¸i T«ng trùc tiÕp chØ huy ®· chiÕn ®Êu hÕt søc dòng c¶m. Nhng thÕ giÆc ®ang m¹nh, qu©n ta ®µnh ph¶i t¹m lui ®Ó b¶o toµn lùc lîng. Vua t«i nhµ TrÇn rêi khái kinh thµnh, xu«i s«ng Hång vÒ ®ãng ë vïng Thiªn M¹c (thuéc huyÖn Duy Tiªn - Hµ Nam). Nh©n d©n kinh thµnh theo lÖnh cña triÒu ®×nh nhanh chãng tæ chøc viÖc s¬ t¸n, thùc hiÖn vên kh«ng nhµ trèng ®Ó ®¸nh giÆc. Qu©n giÆc tiÕn vµo Th¨ng Long. Tríc m¾t chóng chØ lµ nh÷ng phè phêng v¾ng lÆng, kh«ng mét bãng ngêi, kh«ng mét h¹t thãc. Trong nhµ ngôc mÊy tªn sø gi¶ bÞ trãi chÆt b»ng thõng tre, cëi trãi ra th× mét tªn ®· chÕt. GiÆc ®iªn cuång tµn ph¸ Th¨ng Long. Nhng t×nh thÕ cña chóng ngµy cµng nguy ngËp. L¬ng th¶o hÕt. MÊy c¸nh qu©n kh¸c kÐo ra khái thµnh, ®i cíp bãc ë c¸c lµng chung quanh nhng còng kh«ng thu ®îc g×, l¹i cßn bÞ qu©n d©n ta ®¸nh tiªu hao lùc lîng. Trong lóc ®ã, vÒ phÝa ta, cã mét sè ngêi tá ra lo l¾ng khiÕn vua TrÇn ph¶i hái ý kiÕn th¸i s TrÇn Thñ §é. ¤ng ®· kh¶ng kh¸i tr¶ lêi: "§Çu t«i cha r¬i xuèng ®Êt, xin BÖ h¹ ®õng lo". N¾m ®îc t×nh h×nh ®Þch, qu©n ta më cuéc ph¶n c«ng lín ë §«ng Bé §Çu (bÕn s«ng Hång ë phè Hµng Than - Hµ Néi). Qu©n M«ng Cæ bÞ ®¸nh bËt ra khái kinh thµnh Th¨ng Long. BÞ qu©n ta truy kÝch, chóng ®a nhau theo s«ng Hång ch¹y ngîc vÒ ph¬ng B¾c. §Õn vïng tr¹i Quy Hãa (vïng ®Êt ë bªn bê s«ng Hång thuéc c¸c tØnh VÜnh Phóc, Phó Thä, Yªn B¸i, Lµo Cai), chóng bÞ d©n binh cña Hµ Bæng, mét thñ lÜnh ngêi d©n téc miÒn nói, bÊt ngê ®æ ra ®¸nh. X¸c ngêi, ngùa cña qu©n giÆc chÕt ngæn ngang. Sè cßn l¹i hèt ho¶ng thóc ngùa ch¹y th¸o th©n vÒ phÝa biªn giíi. ThÕ lµ trong vßng nöa th¸ng, qu©n d©n §¹i ViÖt thêi TrÇn ®· ®¸nh b¹i hoµn toµn cuéc x©m lîc cña qu©n M«ng Cæ hung b¹o, do mét tªn tíng l·o luyÖn chØ huy. ¢m mu x©m chiÕm §¹i ViÖt cña kÎ thï bÞ chÆn ®øng. C¶ níc ta vui mõng vµ trong niÒm tù hµo vÒ chiÕn th¾ng võa qua, nh©n d©n cµng tin tëng h¬n n÷a vµo søc m¹nh ®oµn kÕt chèng giÆc, gi÷ níc cña m×nh.
|
Thêi sù
§êi sèng chÝnh trÞ
Kinh tÕ - X· héi
V¨n hãa - Khoa häc - Gi¸o dôc
§Çu trang